ضربه به دندان شیری ، دائمی
ضربه به دندان شیری ، دائمی
ضربه به دندان شیری و صورت کودکان اثر فیزیکی و روانی و رفتاری دارد . به طوری که گاهی مجبوریم قبل از درمان صدمات وارده به بافت ، نگرانی و اضطراب والدین و کودک را درمان کنیم. ضربه به دندان‌ها، یکی از موارد اورژانس در دندانپزشکی است و دندانپزشک باید بتواند تشخیص دهد که بیمار را با وسایل موجود درمان کند و یا به یک متخصص ارجاع دهد، درمان دندان‌های شکسته، در کودکان کوچک، پیچیده و مشکل است و سلامت دندان کودک، به خطر می افتد و ظاهر کودک ، تحت تأثیر ضربه قرار می‌گیرد که در این صورت کودک احساس می‌کند با سایر هم سن‌های خود متفاوت است که حس بدی به او القاء می‌شود و در روح و روان او تاثیر بدی می‌گذارد پس باید هر چه زودتر ترمیم شود.
درمان صحیح زمانی به درستی انجام می‌شود که با تشخیص درستی همراه باشد. معمولا علائم ضربه به دندان پیچیده است، و با یک بررسی و معاینه دقیق مشخص می‌شود. کوتاهی در معاینه و گرفتن تاریخچه ناقص ممکن است، باعث تشخیص غلط و در نتیجه درمان ناموفق شود.
درمان اولیه: باید با پیگیری دقیق همراه باشد و با بررسی‌های مداوم و گاهی درمان مجدد و با ادامه درمان می‌توان به نتیجه مطلوب رسید. بر اساس این که زیبایی دندان‌ها یک عامل اولیه و بسیار مهم در آرامش روحی و سلامتی هر فرد محسوب می‌شود، بنابراین ناهنجاری دندانی که سبب بد شکل شدن وضع ظاهر و ایجاد اثرات روحی بدی در افراد می‌شود، باید مورد توجه قرار گیرد. معمولا درمان‌ها متفاوت هستند و از بر طرف کردن درد ، حفاظت عاج آکسپوز شده، کاهش جابه‌جائی دندان و جایگزین کردن مجدد دندان خارج شده، تا انواع درمان‌های پالپ: حفاظت پالپ، پالپوتومی و درمان روت کانال را شامل می‌شود.
ضربه به دندان شیری کودکان باید درمان شود ، زیرا علاوه بر روی ظاهر و در قدرت جویدن و تکامل یک سوم میانی صورت اثر دارد، بلکه امکان دارد باعث عادات دهانی ناخواسته‌ای شود. از طرفی ضربه به دندان شیری ممکن است با تکامل و رویش دندان دائمی که جانشین دندان شیری می‌شوند تداخل ایجاد کند، هم چنین ماندن دندان شیری ضربه دیده در دهان سبب بروز عفونت می‌شود که این عمل بعضا در رشد و تکامل دندان‌های دائمی زیر آن اثر دارد. جابه‌جا شدگی ریشه‌های دندان شیری کودکان صدمه دیده در زمان ضربه مطمئنا به دندان‌های دائمی در حال رشد صدمه می‌زند.
علت ضربه به دندان شیری کودکان
صدمات دندان کودکان بیشتر در اثر افتادن کودک می‌باشد، در یک سال اول زندگی در اثر افتادن از تخت یا صندلی و یا راه افتادن کودک که به خاطر عدم تعادل در آغاز راه رفتن افزایش می‌یابد، است.
عوامل اصلی ضربه به دندان
افتادن ، تصادف ، فعالیت‌های ورزشی ، دعوا و تصادفات اتومبیل و تنبیه بدنی در کودک می‌باشد که ضربه ها بر به دو دسته تقسیم می شوند:
- عوامل عمدی مثل تنبیه خانگی
- عوامل غیر عمد مانند اتفاقات ورزشی
الف) ضربه های مستقیم :
جسم سخت مستقیما به دندان برخورد می‌کند.
ب) ضربه های غیر مستقیم:
در اثر ضربه به چانه، دندان‌های فک پایین با نیروی زیاد در برابر دندان‌های فک بالا بسته می‌شوند.
مهم‌ترین عامل ضربه به دندان شیری افتادن و خوردن به یک جسم سخت است و بیشترین ضربه‌ها در خانه اتفاق می‌افتد. در دندان‌های شیری و در سن‌های قبل از مدرسه و میزان ضربه به دندان‌ها در سنبین2-4 سال ، یعنی زمانی که کودک شروع به مستقل شدن می کند و هم چنین در سن ۱۰-۸ سالگی به حداکثر می‌رسد. در مدرسه نیز در اثر زمین خوردن یا دوچرخه سواری شکستگی تاج و ضربه به لب بالا و چانه دیده می‌شود. در سنین نوجوانی ضربه در اثر ورزش مثل فوتبال، بیس بال، بسکتبال، یا حاکی روی یخ ، یا کشتی، در اواخر نوجوانی ضربه در صورت و دندان‌ها بیشتر در اثر تصادف اتومبیل می‌باشد. در بزرگسالان حدود۲۰-۱۶ سالگی در اثر دعوا بیشتر صدمات وارد می‌شوند. این ضربه‌ها باعث لق و خارج شدن دندان از محل خود و شکستگی در ریشه دندان می‌شود. ضربه‌ها در ناحیه فک بالا بیشترین درگیری را در دهان ایجاد می‌کند.
توصیه‌های مهم به افرادی که دندانشان ضربه خورده است
- توصیه‌ی مهم به والدین وافرادی که به دندانشان ضربه خورده است مراجعه‌ی هر چه سریع‌تر به دندانپزشک است که هر چه ساعات اولیه پس از ضربه مراجعه به دندانپزشک زودتر باشد بهترین نتایج درمانی را به دنبال خواهد داشت. پیگیری مداوم همه‌ی مراحل و جلسات درمانی برای یک نتیجه درمان مطلوب ضروری است.
- در صورتی که تاج دندان شکسته باشد قطعه‌ی شکسته شده تاج، نگهداری و برای دندانپزشک آورده شود. در بیشتر موارد از قطعه شکسته شده برای بازسازی دندان می‌توان استفاده کرد.
- بیمار به مدت 2 هفته از رژیم غذایی نرم استفاده کند.
- رعایت بهداشت دهان و دندان‌ها در این زمان اهمیت زیادی دارد. به طوری که بیمار باید بعد از هر وعده‌ی غذایی با مسواک نرم، مسواک بزند. استفاده از دهان شویه‌های ضد عفونی‌کننده مانند: کلرهگزیدین به مدت یک هفته توصیه می‌شود.
- در صورت بریدگی و پارگی بافت‌ها و یا بیرون افتادن دندان از حفره ی خود (در صدماتی مانند زمین خوردن یا افتادن از دوچرخه که تماس با زمین و خاک وجود داشته باشد) تزریق کزاز ضروری است.
در صورتی که آسیب‌های جدی‌تری برای فرد ایجاد شده باشد (مانند شکستگی‌های اندام‌های بدن، شکستگی سر و صورت، خونریزی داخلی، خونریزی از بینی یا گوش، آسیب به چشم یا حفره‌ی چشمی، تهوع، استفراغ، خواب آلودگی و ….) بیمار را باید سریعا به بخش‌های اورژانسی پزشکی رسانده شود و تحت درمان مشکلات ایجاد شده، قرار بگیرد. در صورتی که پس از ضربه یا تصادف هیچ گونه مشکلی غیر از مشکل دندانی پیش نیامده باشد، بهتر است بیمار هرچه سریع‌تر برای معاینه و درمان دندان ضربه خورده به دندانپزشک مراجعه کند. ضربه به دندان در هر سنی می‌تواند اتفاق بیافتد.
نشانه‌های دندان ضربه دیده
دندان ضربه دیده دردناک است و می‌تواند لق باشد. مشکل دیگر پس از ضربه شکستن دندان پارگی لب، خونریزی لثه‌ای، احساس گرما در دندان،جابجا شدن دندان‌ها، حرکت و لقی دندان‌ها می‌تواند اتفاق بیافتد.
برای درمان دندان ضرب دیده به چه متخصصی باید مراجعه کنیم؟
درمان دندان ضربه خورده بستگی به نوع آسیبی که به دندان وارد شده، متفاوت است. مثلا درمان دندان‌های شیری ضربه خورده توسط دندانپزشک متخصص اطفال و یا توسط دندانپزشک عمومی که دانش و مهارت لازم وکافی را دارا باشد، انجام می‌شود. درمان دندان‌های دائمی ضربه خورده، در صورتی که با شکستگی استخوان فک‌ها همراه نباشد توسط متخصص درمان ریشه وبعد توسط متخصص ترمیمی یا پروتز انجام می‌شود. دندانپزشک عمومی که دانش و مهارت لازم را داشته باشد نیز می‌تواند بیشتر این درمان‌ها را انجام دهد. گاهی نیز درمان‌های ارتودنسی لازم است. شکستگی استخوان فک به درمان پیچیده‌تری نیاز دارد که توسط جراحان فک و صورت انجام می‌شود.
