پیشگیری از پوسیدگی دندان اهمیت بسیار زیادی دارد. چراکه در حالت معمول این مشکل دیر تشخیص داده میشود و به همین دلیل هم اقدامات به موقع و لازم برای درمان آن صورت نپذیرفته و مشکلات فرد را افزایش میدهد.
در واقع شما موقعی متوجه پوسیدگی دندانهای خود خواهید شد که درد شدیدی را احساس کرده و دندانهایتان
در وضعیت بسیار بدی به سر میبرند. به همین دلیل باید با روشهای پیشگیری از پوسیدگی دندان آشنا شده و علت ایجاد این آسیب و نشانههای به وجود آمدن آن را بشناسید.
در این مقاله قصد داریم یک تعریف کلی از پوسیدگی دندان ارائه دهیم و علت، روشهای درمان، علائم پوسیدگی و… را مرور و بررسی کنیم. پس اگر شما هم به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه هستید با ما همراه باشید.
شناخت پوسیدگی دندان
پوسیدگی دندان در مواقعی روی میدهد که لایه رویین و سخت دندان که به آن مینای دندان نیز گفته میشود تخریب شده و یا دچار تغییر رنگ میگردد. این عارضه سن و سال خاصی نداشته و میتواند در هر شرایط و رده سنی اتفاق بیفتد.
در بیشتر موارد پوسیدگی در دندان به دلیل تولید اسید روی میدهد و باکتریهای پلاک در ایجاد آن نقش موثر دارند. همانطور که میدانید این باکتریها بر سطح دندانها موجود بوده و در تماس با مواد و خوراکیهای شیرین قرار میگیرند.
با این تماس، اسید تولید شده و به پوسیدگی دندان منجر میگردد. در برخی از موارد نیز باکتریهای پلاک از فاصلهای که میان دندان و لثه وجود دارد استفاده کرده و به این فضا وارد میشوند و دندان را پوسیده میسازند.
علت پوسیدگی دندان و انواع روشهای پیشگیری از آن
اصلیترین علت پوسیدگی دندان، عدم رعایت بهداشت دهان و دندان است. خشک بودن دهان و خالی شدن و یا شکستگی دندان و پشت سر گذاشتن برخی از دورههای درمانی و پزشکی مانند شیمی درمانی، بارداری و… نیز ممکن است به پوسیده شدن دندانهای شما کمک کنند.
هر کدام از عوامل ایجاد کننده پوسیدگی دندان را میتوانید با یک روش ساده از بین ببرید. از سوی دیگر، اصلیترین روش پیشگیری از پوسیدگی دندان، مسواک زدن و یا کشیدن نخ دندان در نیم ساعت ابتدایی پس از خوردن و آشامیدن است. چراکه در این زمان باکتریها فعالیت زیادی داشته و میتوانند به راحتترین شکل ممکن دندانهای شما را تخریب سازند.
اگر در این موقعیت زمانی مسواک نزنید و یا با کمک نخ دندان باقی مانده غذا را از لابلای دندانهای خود بیرون نکشید، دندانها تحت تاثیر فعالیتهای باکتریها قرار گرفته و پوسیده خواهند شد. همانطور که میدانید و اشاره شد یکی از مهمترین دلایل پوسیدگی دندان، خشکی دهان است که میتوانید با برطرف ساختن این خشکی از پوسیده شدن دندانها پیشگیری به عمل آورید.
اگر دندانهای شما بنا به دلایل مختلفی شکسته شوند و یا حفرههای خالی میان آنها شکل بگیرد بهتر است هرچه سریعتر آن را درمان کنید تا حفره خالی شده، پوسیده نشود.
پس به طور کلی رعایت برخی نکات بهداشتی و مراقبتهای تغذیهای به شما کمک خواهد کرد تا از پوسیده شدن دندانهای خود پیشگیری نمایید که یکی از مهمترین آنها مراجعه منظم به دندانپزشک است. یکی دیگر از روشهای پیشگیری از پوسیدگی دندان، عدم مصرف زیاد شیرینی جات است. چراکه این محصولات باکتریهای پلاک را تحریک کرده و به آنها کمک میکنند تا اسید بیشتری تولید نمایند.
انواع روشهای درمان پوسیدگی دندان
انتخاب روش درمان پوسیدگی دندان در طب سنتی و جدید به این عامل بستگی دارد که خرابی دندانها در چه مرحلهای باشد. با این حال رایجترین روشهایی که برای درمان این آسیب مورد استفاده دندانپزشکان قرار میگیرند عبارتند از پر کردن حفرههای خالی دندانها، تقویت دندان پوسیده با روکش، عصب کشی، کشیدن دندان آسیب دیده و..
از هر کدام از این روشها در شرایط خاصی استفاده میشود. برای نمونه اگر خراب شدن و یا پوسیدگی دندانها در مراحل ابتدایی خود باشد میتوان با پر کردن آن را درمان نمود. چراکه در این گام میزان تخریب دندانها بسیار پایین بوده و از همه مهمتر اینکه عاج دندانها هنوز سالم است. پس میتوانند حفرههای ایجاد شده را با کمک برخی از مواد ترمیم کننده پر نمایند.
در برخی از موارد نیز بهترین روش درمان، تقویت کردن دندان پوسیده شده با روکشهایی خاص است. از این روش درمانی در مواقعی استفاده میکنند که دیوارههای دندان نتوانند مواد پر کننده را نگهداری کنند. طی این روش دندانپزشک در ابتدا سعی میکند بافتهای تخریب شده دندان را بردارد و آنها را ترمیم کند. سپس با کمک روکشهایی از جنس سرامیک و… آن را تقویت نماید.
اما در صورتی که میزان تخریب در سطوح بالاتری انجام شده و توانسته خود را به بافت زیرین عاج برساند بهتر است از روش عصب کشی استفاده شود. چرا که پالپ دچار آسیب شده است. در این روش درمانی ابتدا دردهای ایجاد شده از بین میروند. پس از آن حفره دندانها پر شده و یا عملیات روکش گذاری بر روی آنها صورت میپذیرد.
ممکن است دندانپزشک شما پس از مشاهده وضعیت دندانها و بررسی میزان خرابی آنها به این نتیجه دست پیدا کند که راهکارهای عصب کشی، پر کردن، روکش گذاری و… پاسخگو نیستند. در این شرایط از روش کشیدن استفاده میکند. برخی از افراد نیز به دنبال درمان پوسیدگی دندان در طب سنتی هستند و یا درمانهای خانگی را ترجیح میدهند.
اگر شما هم از جمله این افراد هستید لازم است به این نکته دقت داشته باشید که مهمترین راهکار طب سنتی و درمانهای خانگی برای پیشگیری از پوسیدگی دندان و یا حتی درمان آن، تامین مواد معدنی مورد نیاز بدن است.
از سوی دیگر باید ویتامینهای کافی به بدنتان برسد و یا شرایط بهداشتی دهان و دندان را به خوبی رعایت کنید. یکی از مواردی که دندانها را در برابر نفوذ باکتری آسیب پذیر میسازد کمبود ویتامین دی است که باید در برنامه و رژیم غذایی شما به میزان کافی جای بگیرد.
در بسیاری از موارد میتوانید به پیشگیری از پوسیدگی دندان با کمک محلولهای آب و نمک و یا دهانشویهها دست بزنید و یا روند پوسیده شدن آنها را به تعویق بیندازید.
از کجا بفهمیم که دندانهایمان در حال پوسیدگی هستند؟
بسیاری از افراد به دنبال راهکارهایی برای تقویت دندان پوسیده و یا آگاهی از علائم و نشانههایی هستند که روند پوسیده شدن دندانها را به آنها نشان دهد. همانطور که میدانید بسیاری از پوسیدگیهای دندانی را نمیتوانید با چشم مشاهده کنید. پس باید به طور منظم و دورهای به دندانپزشک مراجعه نمایید تا وی با مشاهده آثار پوسیدگی، بلافاصله راهکار درمانی مناسب را به شما توصیه کند.
با این حال در مواقعی که دندانها فرایند پوسیده شدن را طی میکنند ممکن است با علائمی از قبیل خشک شدن دهان مواجه شوید و یا بوی بدی از دهان به مشامتان برسد. در برخی از موارد ایجاد حساسیت بالا نسبت به نوشیدنیهای گرم و سرد نشان دهنده پوسیده شدن دندانها است. در مراحل دیگر درد دندانها، تب، آبسه و… نشان میدهند که دندان شما پوسیده شده است.
این فرایند طی چند مرحله صورت میپذیرد که مرحله اولیه آن از بین رفتن مقاومت لایه رویی دندانها است. در مرحله بعدی مینای دندانها تخریب شده و رنگ رویی دندان تیره میگردد. پس از آن و با گذشت زمان حفرههایی کوچک در سطح خراب شده ایجاد میشوند.
در گام بعدی پوسیدگی، پوسیده شدن عاج دندانی اتفاق میافتد. اگر پوسیدگی به این بخش انتقال پیدا کند سرعت خرابی دندان افزایش بیشتری پیدا خواهد کرد. افرادی که خرابی دندانهایشان به این مرحله میرسد در هنگام خوردن و آشامیدن از درد فراوان رنج میبرند.
بعد از این گام آبسه و تورم دندانها را تجربه خواهید کرد. اگر دندان شما دچار آبسه شود یعنی به طور کامل تخریب شده و اطراف آن را چرک و عفونت فرا گرفته است.
طبقه بندیها یا انواع کلاس پوسیدگی دندان
افرادی که به دنبال مصرف قرص برای جلوگیری از پوسیدگی دندان بوده و یا میخواهند روش توقف پوسیدگی دندان را پیدا کنند بهتر است با طبقهبندی این عارضه و انواع کلاس آن آشنایی کافی حاصل نمایند. این طبقهبندی به دلیل درمان بهتر و بررسی وضعیت خرابی دندانها صورت میپذیرد.
کلاس یک این آسیب، پوسیدگیهایی هستند که میتوان آنها را در سطوح دندانها مشاهده کرد. این عارضه در بیشتر موارد در دندانهای انتهایی صورت میپذیرد که فرایند جویدن بر عهده آنهاست. در حالی که پوسیدگیهای کلاس ۲ بر سطح دندانها قابل مشاهده نبوده و در دیوارههای کناری دندانهایی مانند دندان آسیاب روی میدهند. در بیشتر موارد این نوع پوسیدگی، دو دندان را به صورت همزمان تخریب میکند.
کلاس ۳ پوسیدگی، بین دندانی است. این نوع عارضه نیز غیر قابل مشاهده بوده و دندانهای جلویی را درگیر میکند. اما به بالا و لبههای دندانها نمیرسد. در پوسیدگی کلاس ۴ خط بالایی لبه دندانها نیز درگیر میشود و پوسیدگی کلاس ۵ تا خط لثه امتداد پیدا میکند.
در این طبقه پوسیدگی بین دندانی در خطوط بین لثه و دندان و به سمت پایین گسترده میشود. کلاس ۶ پوسیدگی نیز به صورت عمده و برای تمامی دندانها و یا سطح وسیعی از آنها اتفاق میافتد. حجم پوسیدگی دندان در این کلاس بسیار بالا است.